Brakial Pleksus, omurilikten çıkan sinir köklerinin üç büyük dal halinde seyrederek birbirleri ile bağlantı oluşturduğu, koltuk altı bölgesinde yer alan büyük bir sinir topluluğudur. Bu sinirler kürek kemiği, omuz ve kol kaslarının hareketini ve duyusunu sağlar. Zedelenmenin şiddetine ve sinirin zedelenen bölümlerine göre çalışmayan veya etkilenen kaslar değişiklik gösterir.

Yaralanma nedenleri

Brakial pleksus yaralanmaları sıklıkla doğum sırasında oluşur ve tıp dilinde ‘obstetrik’ brakial pleksus yaralanması olarak adlandırılır. Makat (ters) gelişli doğumlarda gövdenin ve boynun yana aşırı eğilmesi ile, baştan gelen doğumlarda ise dışarı çıkış sırasında başın ve boynun aşırı yana eğilmesi ile sinirlere uygulanan germe sonrası oluşabildiği gibi, doğum ağırlığı büyük, annenin kalçasına göre iri ve kafası büyük bebeklerde de oluşabilir. Doğumsal nedenlerin dışında; travma (motorlu araç kazaları, düşme, kesici ve ateşli silahlarla), radyasyon, tümör yayılımı, brakial nöritis ve basıya neden olan anevrizma gibi damarsal sorunlara bağlı olarak da yaralanma gelişebilir.

Tanı

Manyetik resonans nörografi (MR Nörografi) incelemesi en iyi görüntüleme yöntemidir. Elektrodiagnostik inceleme ise yaralanma zamanı, derecesi, prognozu ve lokalizasyonu konusunda bilgi vermektedir.

Tedavi

Doğumsal olanlarda tedavi, egzersiz ve fizik tedavi uygulamaları ile başlar. Bazı brakial felçli çocuklarda elektriksel stimulasyon ve botulinum toksin enjeksiyonu gibi girişimler iyileşmeye yardım edebilir. Eğer 6 ay içerisinde herhangi bir düzelme görülmediği takdirde cerrahi tedavi gerekmektedir. Yoksa ömür boyun kalıcı sakatlıklara sebep olur.
Travma sonrası gelişen yaralanmalarda eğer kesici aletlerle meydana gelmiş ise zaman kaybetmeden mikrocerrahi ile tedavi etmek gerekir. Kaza sonrası yada radyasyona bağlı gelişmiş ise 3 ay içerisinde herhangi bir düzelme görülmediği takdirde cerrahi tedavi gerekmektedir. Bu tür yaralanmalarda ayrıca fonksiyon kaybının yanı sıra hastanın kolunda dayanılmayacak ağrılar vardır. Cerrahi tedavi ağrıları da ortadan kaldırır ve rehabilitasyon yapılmasına olanak sağlar.

Cerrahi tedavi şekli

Sinirler üzerinde yapılacak cerrahi girişimde, boyun ve/veya koltuk altından yapılacak kesilerle brakial pleksusu oluşturan sinir demetlerine ulaşılır. Kopuk olan sinirler mikrocerrahi yöntemlerle onarılır. İçerisinde nedbe dokusu oluşmuş hastalıklı sinir dokuları ise çıkartılarak yeniden sinir onarımı yapılır. Onarılamayacak derecede yaralanmış sinirlerin tamiri için ise brakial pleksusu oluşturan sinir demetinde komşu bir sinirin buraya transferi veya vücudun başka bir yerinde az kullanılan bir sinirin buraya getirilmesi söz konusu olabilir. Bu tedavilerle geri dönmeyen felçlerde ise cerrahi olarak çalışan kasların çalışmayanların yerine nakledilmesi (Tendon transferi) ile kaybolan hareketlerin geri kazanılması mümkün olabilmektedir.

Ameliyat sonrasında da rehabilitasyon programı öncesinde olduğu gibi devam etmelidir.