Kapınızı açmak için anahtarı çeviremiyor, elinizdeki ağrıyla uykudan uyanıyor ya da bir bardağı kavramakta zorlanıyor musunuz? Şikayetleriniz bu denli belirginse vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmanız gerekiyor.
Günlük hayatta birçok ihtiyacımızı ellerimizle karşılıyoruz. Bu uzuvlarda ortaya çıkan sorunlar ise yaşam kalitemizin ciddi bir şekilde düşmesine neden olur. Şiddetli, hatta uykudan uyandıracak kadar sancılı ağrıyla kendini gösteren bu rahatsızlıklar kadınlarda daha sık görülür. Ayrıca çalışma hayatında yoğun olarak bilgisayar kullanmak da bu sorunların ortaya çıkışını artırır. Peki, toplumun büyük çoğunluğunu etkileyen bu hastalıklar neler, nasıl belirti verir, hangi yöntemlerle tedavi edilirler?
De Quervain tenosinoviti
Genellikle başparmağa hükmeden iki adale kirişinin, o bölgedeki tünelde sıkışmasıyla ortaya çıkan de Quervain tenosinoviti, başparmağı kullanılırken şiddetli ağrılara neden olur. Bu sorun hamilelik sırasında ve sonrasında da görülebilir. Diyabet ve romatizmal hastalıklar da bu rahatsızlığın ortaya çıkışını artırır.
Belirtileri; Başparmak elin yüzde 50’sini tuttuğu ve el hareketlerinde büyük rol oynadığı için hastalar çok şiddetli ağrılar yaşayabilir. Şişe kapağı açarken veya anahtar çevirirken ağrı yapması en tipik bulgular arasında yer alır.
Tanı ve tedavi yöntemleri; Hastalığın tanısı muayene ile konulur. İhtiyaç halinde MR’dan da faydalanılır. Tedavide başparmağı istirahat ettirici ateller kullanılır. Gerekli hallerde kortizon tedavisi de uygulanır. Özellikle iki tendonun olması gereken yerde üç ya da daha fazla tendon bulunması halinde veya oradaki bir tünelin içinde fazladan bir tünel olduğunda kortizon enjeksiyonundan çok fazla fayda görülmez.
Hamilelikte tedavi atelle yapılıyr.
Sorunlar ısrarcı ve hastanın yaşam kalitesini düşürüyorsa cerrahi tercih edilir. Hamilelikte tedavi atelle yapılır. Eğer ağrılar doğumun ardından da devam ederse ve hasta bebeğini emziriyorsa ilaç kullanılamadığı için çok düşük dozda lokal kortizon enjeksiyonu uygulanabilir.
Tetik parmak
Bu sorunda eldeki parmaklardan birinde ya da birkaçında özellikle sabahları açıp kaparken ağrı ve zaman içerisinde takılmalar meydana gelir. Bulgular daha da ilerlediğinde yani son safhaya gelindiğinde parmağı bükememe ya da açamama şeklinde kilitlenmeler yaşanır. Tetik parmak rahatsızlığı orta yaş üstünde daha sık görülür. Romatizmal hastalıklar ya da diyabete bağlı olarak orta yaş üstünde sıkça görülen bu hastalığın diğer parmaklarda oluşabileceğinin de unutulmaması gerekir. Hastalığın diğer risk faktörleri arasında ise mesleki sorunlar ile kadınlardaki hormonal nedenler yer alır. Tetik parmak, eldeki bir parmaktan sekiz parmağa kadar görülebilir.
Belirtileri; Tetik parmağın en tipik belirtisi, sabahları parmakta sertlik, takılmaların artması, hatta kilitlenmelerin fazlalaşması oluyor. Bu da ağrıya yol açar.
Tanı ve tedavi yöntemleri ; Tetik parmak hastalığının tanısı muayene ve gerekli hallerde MR ile konur. Tedavide parmak istirahate alınıyor, bazı vakalarda ise kortizon enjeksiyonu uygulanır. Ancak bu yöntemlerle rahatlama sağlanamazsa, perkütan olarak adlandırılan, cildi açmadan iğneyle o bölgeyi gevşetme yoluna gidiliyor. Sorun, özellikle başparmakta biraz tehlikeli olabilir. Son safhaya gelindiğinde ya da konservatif tedavilerle sonuç alınamadığında ameliyat son derece başarılı sonuçlar verir. Lokal anestezi ile yalnızca kolu uyuşturarak yapılan ameliyat sonucunda söz konusu bölgede bir gevşeme sağlanıyor. Bu da hastaların hızlıca düzelmesine yardımcı olur.
Çocuklarda tetik parmak kendiliğinden kaybolabilir
Erişkinlikte ve çocuklukta görülen tetik parmak vakaları farklı seyreder. Doğumsal anomali olarak nitelendirilen bu sorun esas olarak zaman içerisinde kazanılır. Çünkü doğumu takip eden dönemde çocuk sağlıklıyken, sonrasında tetik parmak ortaya çıkabilir. Çocuk hastalarda tendonda bir nodül oluşur. Nedeni bulunmayan bu sorun tedavi gerektirmeden kendiliğinden yüksek oranda ortadan kalkabilir. Fakat parmağın kilitlendiği durumlarda, özellikle de başparmak kilitlenmelerinde çocuğun elini kullanabilmesi, o bölgede kemik gelişiminde ve eklemlerde deformasyon oluşmaması için erken cerrahi tercih edilebilir. Bu özel şartlar dışında tetik parmak ameliyatı, doğumu takip eden 18. aydan sonra yapılır.
Karpal Tünel Sendromu
Elde duyu ve hareketi sağlayan median sinirin el bileği seviyesinde sıkışmasıyla ortaya çıkan Karpal Tünel Sendromu, genellikle kadınlarda görülür. Orta yaşla beraber hasta sayısının arttığı bu rahatsızlığa diyabet ve romatizmal hastalığı olanlarda sıkça rastlanılır. Hamilelerde iki bilekte birden görülebilir. Öte yandan özellikle klavye ve mouse kullanımına bağlı mesleki sebepler ile genetik yatkınlık da Karpal tünel sendromunun ortaya çıkışında önemli rol oynar.
Belirtileri; Karpal tünel sendromu, en sık başparmak, işaret ve orta parmak bölgesindeki his kaybıyla belirti veriyor. Karpal tünel sendromu, şiddetli ağrı ve uyuşma nedeniyle rahatsızlık vererek geceleri uykudan uyandırır. Özellikle gece ağrısı olması ve buna bağlı uykudan uyanmak basının şiddetlendiğinin göstergesi olur.
Tanı ve tedavi yöntemleri ; Tanı için hasta öyküsü alınıp, EMG testi ile sinir iletim hızı ölçülür. Hastanın şikayeti, basının derecesine göre basit çözümlerden ameliyata kadar geniş spektrumlu bir tedavi uygulanır. Gece ağrısı yaşayan Karpal Tünel Sendromu hastaları ameliyatla tedavi olduğunda, cerrahiyi takip eden gece ağrılardan kurtulur. Ancak hafif vakalar, EMG bulguları az olan hastalar ile hamilelerde gece splintleri denilen, el bileğini içeride tutan ateller kullanılır. Ağızdan bazı destek ilaçları da verilebilir. Bazı durumlarda bölgeye kortizon enjeksiyonu tedavisi de uygulanır. Karpal Tünel Sendromu’nun tanısında geç kalınan hastalarda sinirde çok fazla bası meydana gelir. Bu da elde, avuç içinde ve başparmak tarafında erimeye yol açır. Eğer tedavide geç kalınırsa başparmak fonksiyonları bozulur.
Başparmakta eklem kireçlenmesi
Başparmakta eklem kireçlenmesi 50 yaş üzeri her beş kadından birinde görülür. Hastalık kendini başparmak kaidesinde eklem kireçlenmesi şeklinde gösterir.
Belirtileri; Başparmakta eklem kireçlenmesi, zaman zaman şiddetli ağrılara yol açar.
Tanı ve tedavi yöntemleri ; Başparmakta eklem kireçlenmesi tanısı hasta öyküsünün alınması, fizik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konulur. Tedavi kireçlenmenin derecesine göre yapılır. Hafif olgularda atel, enjeksiyon ve medikal tedaviler; ağır olgular ve şiddetli ağrısı olan vakalarda ise ameliyat tercih edilir. Tedavide başparmağın üzerindeki zorlanmayı kaldırıcı ateller kullanılır, gerekli hallerde kortizon da uygulanabilir. Başparmakta eklem kireçlenmesinin diğer tedavi yöntemlerinde ise hastanın kendi kanından elde edilen trombositten zengin plazma yani PRP enjeksiyonu veya fizik tedavi uygulanır.
Bazı durumlarda cerrahi gerekir. Hastalık şiddetli ağrılara neden oluyorsa yapılan cerrahi yöntemlerle başarılı sonuçlar elde edilir. Artrodez cerrahisi kireçlenmiş eklemdeki iki kemik arasındaki kıkırdaklar çıkartılarak eklemin sabitlenmesini ifade eder.
Günümüzde başparmakta eklem kireçlenmesi için en çok uygulanan cerrahi yöntemde, kireçlenmeye neden olan kemiklerden birisi kısmen ya da tamamen çıkartılır ve bölgeye yalancı eklem yapılır. Bu bölge yumuşak doku olarak çoğunlukla tendonla doldurulur ve parmağın kısa kalması da engellenir. Ortalama üç ay içerisinde son derece kullanışlı, fonksiyonları iyi ve ağrısız bir başparmak elde edilir.